Op Zaterdag 4 maart 2017 was het weer zover: de jaarlijkse Reclaim the Seeds markt – deze keer gehouden in Nijmegen. De belangstelling voor de landelijke zadenmarkt en zadenruilbeurs Reclaim the Seeds groeit elk jaar, net als de aandacht voor voedsel, klimaat, duurzaamheid en de negatieve effecten van industriële landbouw. Samen met ASEED en enkele groepen uit Nijmegen, heeft Boerengroep ook dit jaar weer meegeholpen aan de organizatie van Reclaim the Seeds, om mensen bewust te maken van het belang van biodiversiteit, en te stimuleren om zelf zaden te vermeerderen en in stand te houden. Enkele Boerengroepers kwamen geheel in stijl met eigen spandoek:
De foto’s zullen – als boodschap vanuit Nederland – worden gestuurd naar het European Patent Office (EPO).
Waarom zijn mensen eigenlijk zo tegen patenten?
Belangrijk is dan het verschil te begrijpen tussen kwekersrecht en patent of octrooi:
Kwekersrecht: Intellectueel eigendom over een nieuw (planten)ras. Anderen mogen dit ras vrij gebruiken om er zaden van te oogsten & zaaien (farmer’s privilege) en/of verder te veredelen (kwekersvrijstelling). Dankzij het kwekersrecht kan de veredelaar geld terug verdienen door de arbeid die hij/zij in het veredelen heeft gestopt, zonder dat dit een bedreiging vormt voor verdere veredeling.
Patent/octrooi: intellectueel eigendom over een nieuw stukje genetisch (planten)materiaal (DNA), verkregen door genetische modificatie, bijv. door bedrijven Monsanto, Syngenta of Bayer. Alle planten/vruchten/zaden met dit DNA zijn dan automatisch eigendom van de octrooihouder. Niemand mag een plant met dit stukje DNA verder veredelen, of er zaad van oogsten& zaaien. Veel mensen vinden dit onethisch: een plant is immers ontstaan door miljoenen jaren evolutie. Door het veranderen van een klein onderdeeltje kan je toch niet zomaar eigenaar worden van leven?
Behalve de discussie of dit ethisch goed is te keuren, is het ook een grote bedreiging voor onze biodiversiteit. Op dit moment kunnen alle veredelaars alle variëteiten als uitgangsmateriaal gebruiken. Als er eenmaal een octrooi op een gewas is afgegeven is dit niet meer toegestaan. Ook het gebruik van het zaad en de hieruit voortkomende productie is verloren voor een vrije, van bedrijven onafhankelijke, voedselproductie.
Wat is er nu aan de hand? Naast de vraag of er patenten afgegeven mogen worden op genetisch (planten)materiaal, verkregen door genetische modificatie, geeft Artikel 53b heel duidelijk aan dat er geen patenten mogen worden afgegeven op (klassiek veredelde) planten en dieren. Echter wordt dit wel gedaan door het EPO (European Patent Office ; Europees Octrooibureau). Afgelopen november concludeerde de Europese Commissie al dat de geldende Europese Biotechrichtlijn van (1998) dus verkeerd wordt geïnterpreteerd door het EPO, dat in de afgelopen jaren circa 180 patenten op producten van klassieke veredeling verleende. “Als veredelaars vrij kunnen beschikken over biologisch materiaal bevorderen we de innovatie in de sector, wat goed is voor de Nederlandse concurrentiekracht en uiteindelijk ook voor de voedselzekerheid in de wereld” aldus staatssecretaris van Dam. In navolging van het standpunt van de Europese Commissie besloten de Europese Lidstaten op 20 februari 2017 unaniem dat producten van klassieke veredeling niet mogen worden gepatenteerd (zoals artikel 53b dat ook aangeeft). Het is echter maar de vraag in hoeverre het Europees Octrooibureau daar nu gevolg aan gaat geven. Ook is niet bekend wat er staat te gebeuren met de bijna 200 onwenselijke patenten die er al zijn. Lees hier meer.
En dan is er nog een tweede discussie: Als je geen patenten op planten af mag geven, mag dat dan wel op het genetisch materiaal (DNA) van een plant? Meer hierover lees je hier.
Op de zadenmarkt van Reclaim the Seeds was er een zaden-ruil-tafel waar zowel ervaren tuinders, als moestuin-liefdhebbers elkaar konden vinden en allerlei soorten zaden konden ruilen: van vergeten groenten, tot bizarre bonen, en prachtig gekleurde pootaardappelen! Ook waren er tal van standjes waar je zaden kon kopen voor een vriendenprijsje. Dit alles is nodig om de biodiversiteit in stand te houden.
Naast de zadenmarkt, was er ook een drukbezocht workshopprogramma: met achtergrondinformatie en praktische kennis, en presentaties van inspirerende alternatieven voor de industriele zadenmarkt: van ‘open-source’ zaden en voedselbossen tot seed-saving voor stadstuinprojecten in Syrië, the 15th Garden. Klik op onderstaande foto om het verhaal te lezen:
Reclaim the Seeds puilt uit van de alternatieven voor de industriële zadenmarkt! Hier enkele samenvattingen:
- Samenvatting Bionext Patenten op zaden Maaike Raaijmakers.
Door: Henk Eshuis (Toekomstboeren.nl) - (meer samenvattingen in aanmaak!) …
Lees verder: boerengroep.nl/themas/zaden
